Rehberliğin Temelleri ve Tarihçesi
Uzman Öğretmenlik Eğitim Programı ve Başöğretmenlik Eğitim Programı: Özel Eğitim ve Rehberlik - Rehberliğin Temelleri ve Tarihçesi
Rehberliğin ortaya çıkması ve çağdaş eğitim sisteminin önemli bir parçası olmasını sağlayan felsefik, psikolojik ve sosyolojik bazı sebepler vardır.
Felsefik Temeller | Psikolojik Temeller | Sosyolojik (Toplumsal) Temeller |
|---|---|---|
İnsanın değerinin daha iyi anlaşılması (hümanizm) | Bireysel farklılıkların anlaşılması | * Hızlı değişimler, nüfus artışı ve göçler (yurt içi – yurt dışı) (adaptasyon sorunu) |
Özerklik düşüncesinin yaygınlaşması | Duygusal yaşantıların eskiye göre daha çok önemsenmesi (I think / I am) | Kadınların iş hayatına girmesi boşanmaların artması, aile yapısının ve aile fonksiyonlarının değişmesi |
Seçme ve karar verme özgürlüğünün sağlanması | Psikometrideki gelişmeler | Nitelikli/vasıflı iş gücüne ihtiyaç duyulması (Beyaz yakalı işçi) |
İnsanın sürekli olarak gelişmek istemesi ve buna gücünün olması | Bireylere uygun eğitimin ve mesleğin seçilmesi ihtiyacı | Suç oranlarındaki artış (ıslahevi, cezaevi, rehabilitasyon merkezleri) |
Bireyci toplumsal görüşler ve eşit eğitim hakkı | Öğrenci merkezli eğitime geçilmesi | Mesleklerin çeşitlenmesi |
| Bireylerin “benlik algılarının” değişmesi (ben neyim, kimim?) (kişil/benlik) | Kuşak çatışmaları ve genç kuşak bunalımlarının artması |
| Eğitimle ve işle ilgili uygun çalışma ortamlarının sağlanması ihtiyacı | İnanç ve kültürel değerlerin değişmesi (kültür boşluğu, kültürel yabancılaşma) |
| | Küreselleşme ve kültürel buluşmaların artması. |
Kişilik, bir insanı diğer insanlardan ayıran biyolojik, psikolojik ve soysal özelliklerinin tümüdür.
Kişiliğin doğuştan gelen değiştirilemeyen yönüne huy (mizaç), sonradan yaşantı ile kazanılan yönüne ise karakter denir.
Benlik ise insanın kendi kişiliğini algılayış biçimidir. Ben neyim, ben kimim? gibi sorulara verdiği cevaplar benlik algısıyla ilgilidir.
Kültür boşluğu, maddi kültürün çok hızlı, manevi kültürün için çok yavaş değişmesi sonucunda oluşur.
Kültürel yabancılaşma ise bireylerin kendi toplumsal ve kültürel değerlerine uzaklaşması ve onlara yabancılaşmasını ifade eder.
Rehberliğin Rarihçesi
1908 - Frank PARSONS. Dünyada ilk rehberlik çalışması yapıldı. “Boston Meslek Bürosu”. Rehberlik hizmetleri, mesleki rehberlik alanıyla başlamış oldu. Rehberlik = Mesleğe yöneltme idi.
1913 – ABD’de rehberlik servisleri, eğitim sistemine dahil edildi. Bu dönemde düzeltici ve çare bulucu (sorun odaklı) rehberlik anlayışı hakimdi.
1950 – Türkiye’de ilk rehberlik çalışmaları başladı. Amerikan ve Türk uzmanlar Türkiye’ye gelerek Türk eğitim sistemini inceledi ve ilk rehberlik çalışmaları yapıldı.
1953–1954 – Türkiye’de rehberlik ilk kez ders olarak okutuldu. Gazi Eğitim Enstitüsü; pedagoji (çocuk yetiştirme) ve özel eğitim bölümlerinde ilk dersler verildi.
1955 – Türkiye’de ilk rehberlik merkezi açıldı. Ankara Demirlibahçe İlkokulu.
1960’lardan sonra düzeltici ve çare bulucu rehberlik anlayışının yerini gelişimsel rehberlik anlayışı aldı. Günümüzde halen gelişimsel rehberlik anlayışı hakimdir.
1970–1971 – 24 tane ilkokulda rehberlik uygulamalarına başlandı. Ancak henüz yaygınlaşmadı.
1974–1975 – Rehberlik hizmetleri bütün ilkokul ve ortaokul kademelerinde verilmeye başlandı, yaygın hale geldi.
1970’lerin sonunda ve 1980’lerin başında üniversitelerde PDR (psikolojik danışmanlık ve rehberlik) bölümleri açılmaya başlandı.
1989 – Türk PDR (psikolojik danışmanlık ve rehberlik) Derneği kuruldu.
Günümüzde verilen okullardaki rehberlik hizmetleri rehber öğretmenlerin önderliğinde ve diğer öğretmenlerin de katılımıyla devam etmektedir.