Hizmet (Uygulama) Alanlarına Göre Rehberlik Türleri
Uzman Öğretmenlik Eğitim Programı ve Başöğretmenlik Eğitim Programı: Özel Eğitim ve Rehberlik - Hizmet (Uygulama) Alanlarına Göre Rehberlik Türleri
Eğitim Alanında Rehberlik
Günümüzde rehberlik hizmetlerinin en yaygın olduğu alan eğitimdir.
Çağdaş eğitim sisteminde rehberlik hizmetleri, Ö.K.H.’nin kapsamında yürütülmektedir.
Okullarda ve okullar arasında koordinasyonu (eşgüdümü) sağlamak için farklı kurumlarda da (RAM, çıraklık merkezi vb.) verilebilen bir hizmettir.
Amaç; bireylerin kendi yeteneklerini, ilgi ve ihtiyaçlarını tanımasını sağlayarak, sağlıklı kararlar verip bir bütün olarak gelişimlerine (tümel gelişim) yardımcı olmaktır. Böylece okula ve çevreye uyum sağlamak kolaylaşacaktır.
Türk eğitim sisteminin genel amaçlarına uygun bireylerin yetiştirilmesine yönelik çalışmaları içerir.
Formel eğitimin (örgün ve yaygın) yapıldığı tüm kurumlarda verilebilecek bir hizmettir.
Örgün eğitimdeki hizmetler okul öncesinden başlayarak yüksek öğretimin (üniversite) sonuna kadar devam eder.
Okullarda ve üniversitelerde olduğu gibi dersanelerde ve sürücü kurslarında da (yaygın eğitim) eğitimle ilgili rehberlik çalışmaları yapılmaktadır.
Eğitim ortamına alıştırma (oryantasyon), kütüphanelerden yararlanma, öğrenme güçlüklerini yenme, akademik başarıyı arttırma, eğitsel planlamalar yapma vb. eğitimle ilgili hizmetleri içerir.
Eğitim kurumlarının özelliklerine, imkânlarına ve hedeflerine göre farklı etkinlikler düzenlenebilir (esneklik).
Ancak rehberliğin ilkeleri değişmez.
Sağlık Alanında Rehberlik:
Bireylerin hastalanmamaları için koruyucu bilgiler edinmeleri, hastalandıklarında ise nasıl bir yol izlemeleri ve hangi kurumlara nasıl başvurabilecekleriyle ilgili hizmetleri içerir.
Bu hizmetler genellikle sağlık kurumlarında verilir. Hastane, sağlık ocağı, poliklinik, diyaliz merkezi, rehabilitasyon merkezi vb.
Sağlıklı ilgili afişler, broşürler ve tanıtım videoları ile de bilgilendirmeler yapılabilir.
Sağlık alanındaki rehberlik çalışmalarında “bilgi verme” hizmeti ön plana çıkmaktadır.
Sağlıkla ilgili konulardan bazıları; alkol ve sigara alışkanlıkları, uyuşturucunun zararları, aile planlaması, AIDSden korunma yolları, bulaşıcı hastalıklar, kuş gribi, domuz gribi vb.
Psikolojik danışma hizmeti de bireysel hizmetlerden biri olarak ön plana çıkmaktadır.
Psikiyatri kliniklerinde psikolojik danışmanların bulunması ve okullarda ilk yardımla ilgili bilgilerin verilmesi sağlık alanındaki rehberlik uygulamalarından biridir.
Koruyucu hekimlik (koruyucu sağlık hizmetleri) uygulamaları da bu alanın kapsamındadır (önleyici rehberlik anlayışı).
Koruyucu hekimlik; bireysel ya da toplumsal olarak hastalıkların ortaya çıkmasını ya da ağırlaşmasını engelleyici önlemler üzerinde çalışan hekimlik dalıdır.
Sosyal Yarım Alanında Rehberlik:
Sosyal (toplumsal) alanla ilgili hizmet veren kurumlardaki (huzur evleri, çocuk esirgeme kurumu, sosyal yardımlaşma ve dayanışma kurumu, Kızılay vb.) rehberlik hizmetlerini kapsar. Hayır kurumları da bu alanla ilgilidir.
Huzurevleri korunmaya ihtiyacı olan yaşlıların temel gereksinimlerini karşılayan bir kurumdur.
Bu tür kurumlarda da rehberlik eğitimi almış kişilerin bulunması, kurumların daha işlevsel (faydalı) olmasını sağlar.
Endüstri Alanında Rehberlik:
İş ve işçi bulma kurumlarında, sanayi kuruluşlarında ve iş yerlerinde de rehberlik hizmetlerine ihtiyaç duyulmaktadır.
İş arayan bireylere bilgi vermek ve kendilerine uygun meslekleri seçmelerine yardımcı olmak gibi hizmetleri içerir.
İnsan kaynakları; işe uygun personelin seçilmesi ve görevlendirilmesine yardımcı olur.
İş yerinde verimliliğin ve motivasyonun artmasıyla ilgili çalışmalar yapar.
Mesleklerin çoğalması ve uzmanlaşmanın artması, çalışanların iş yerinde uyum sorunu yaşamalarına neden olmuştur.
Bu tür durumlarda da rehberlik yardımı almaları gerekmektedir.
Günümüzde sanayileşme hızla arttığı için, bu alanda da rehberlik uzmanlarına duyulan ihtiyaç gittikçe artmaktadır.
Endüstri alanında en çok mesleki rehberlik çalışmaları ön plana çıkmaktadır.
Güvenlik ve Adalet Alanında Rehberlik:
Ceza evleri, ıslah evleri, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Emniyet Teşkilatı gibi kurumlarda verilen rehberlik hizmetleri kapsar.
PDR mezunları askeriyedeki sağlık hizmetlerinde de (revir) görev yapabilmektedirler.
Mahkemelerde boşanma avukatlarına yardımcı olmak amacıyla aile danışmanları da bulunmaktadır.
Toplumun güvenliğini ve adalet sistemini koruyup geliştirmek için rehberlik uzmanlarına da ihtiyaç duyulmaktadır.